Keberenin (Capparis ovata Desf.)) Farelerede Karaciğer Enzimleri İle Bazı Kan Parametreleri Üzerine Etkisi 

Cahit BAĞCI 1, Solmaz ŞİMŞEK 2, Ecir Ali ÇAKMAK 3, Bekir Sami UYANIK 4, Mustafa SOLAR 2, Ramazan YİĞİTOĞLU 4, Esra OZANSOY 5,

1 Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı, GAZİANTEP

2 Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı, AFYON

3 Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı, GAZİANTEP

4 Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Ana Bilim Dalı, MANİSA

5 Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, DENİZLİ

 
Amaç

Bu çalışmada Akdeniz ve ege bölgesinde yaygın olarak yetişen, çiçek tomurcukları ile meyveleri halk arasında ağrı kesici, kuvvet verici, idrar söktürücü, yara iyileştirici olarak bilinen Capparidaceae familyasından kebere (Capparis ovata Desf.) bitkisinin farelerde karaciğer enzimleri ilebazı kan parametreleri üzerine etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır.

Yöntem

Kebere meyvelerinden hazırlanan % 1 lik infüzyon deney grubuna oral yoldan verilirken kontrol grubuna musluk suyu verilmiştir. 30 günlük uygulama sonucunda heparinli tüplere alınan kan örneklerinde karaciğer enzimleri, eritrosit, trombosit, hemoglabin ve hematokritdüzeyleri üzerinde çalışılmıştır.

Bulgular

30 gün % 1 lik infüzyon kullanımının karaciğer üzrine olumsuz etkisinin bulunmadığı belirlenmiştir.

Sonuç

Keberenin % 1 lik ifüzyonunun zararlı etkisi bulunmamaktadır.

Anahtar kelimeler: kebere, karaciğer enzimleri, kan parametreleri

Efect of capers  (Capparis ovata Desf.)  on the liver enzymes and some blood parameters in mice objective:

Capers (Capparis ovata Desf.) grows wildy in Meditarranean and Aegeon regions and its flower buds, fruits are used in folk medicine as herbal medicine for its analgesic, tonik and diuretic effects. However, Its possible or adverse hemostatic effect on the liver and hematopoiesis is not known. To study the effect of crude extract of capers on the level of liver enzymes and blood parameters was aimed.

Methods

During the experimention, top water and 1% infusion of capers fruit feltered crude extract were given for 30 days to control and capers fruıt extract to treatment groups, respectively. At the and of the experiment, blood samples were obtained by intracardiac puncture in to heparinized tubes. The number of red and white blood cells, platelests, hemoglobin and ALT, AST, GGT and LDH levels were determined.

Result

It was concluded that even the infuision of filtered crude extract of capers had no significant effect on the level of plasma ALT, AST, GGT, LDH and hematologic parametrs.

Conclusion 

There is no harmful effect of 1% infusion of capers.

Key words: capers, liver enzimes, hematopoiesis 

Capparidaceae familyasından bir tür olarak kebere (Capparis ovata Desf. türü) Akdeniz bölgesinde yaygın olarak yetişmektedir. Keberenin meyveleri %1-3 lük infüzyon şeklinde halk arasında ağrı kesici, kuvvet verici, idrar söktürücü, hücre yenileyici olarak olarak, özellikle romatizma ağrılarına karşı etkili olduğu düşünülmektedir. Kök kabukları ise yara iyileştirici olarak  kullanılmaktadır.  

Bu çalışmada 30 gün süreyle meyvelerinden hazırlanan % 1 lik infüzyon oral yoldan verilen farelerde kebere meyvelerinin karaciğer enzimi ile bazı kan parametreleri üzerine etkisi incelenmiştir.

Yöntem

Kebere meyveleri Denizli’de Mayıs-Ağustos ayları arasında toplandı. Meyvelerinden % 1 lik

infüzyon hazırlandı. Bir cam kaptaki 1 gr. kurutulmuş ve havanda dövülmüş bitki materyali üzerine 100 ml kaynar distile su eklenerek kabın ağzı kapatıldı, 15 dakika bekletildi. Süzülüp soğutuldu. Ortalama ağırlıkları 25-30 gr. olan 3 aylık 20 adet Swiss albino fare 2 gruba ayrıldı. Deney grubunu oluşturan 10 fareyi % 1 lik kebere meyve infüzyonu oral yoldanverildi. Kontrol grubundaki 10 fareye ise normal musluk suyu verildi. Bu uygulama 30 gün sürdürüldü, deney ve kontrol grubundaki hayvanlar aynı koşullarda tutuldu. 30 gün sonunda farelerden eter anestezisi altında, heparinli tüplere intrakardiyak olarak 1 ml kan alındı. Karaciğer enzimlerinden ALT, AST, GGT, ve LDH düzeyleri enzimatik kolorimetrik yöntemle belirlendi. Eritrosit ve lokosit sayılan Thoma lami, hemoglabin miktarları ise Sahli homoglobinometresi ile belirlendi. Hematokrit değerleri mikrohematokrit yöntemle ölçüldü. Sonuçlar Instat 2.0 (Graph Pad Sofhvare and San Diago) programı kullanılarak Student’s testi ile değerlendirildi.

Bulgular

30 günlük kullanımla keberenin karaciğer enzimleri üzerine etkilerine bakıldığında ALT, AST, GGT, ve LDH düzeyleri yönünden deney ve kontrol grupları arasında anlamlı farklılığın olmadığı görüldü.

 
Tablo 1:

Kontrol ve deney gruplarında karaciğer enzim değerleri (Ortalama +_ standart sapma)

Kontrol grubu (n=10)

Deney grubu (10)

t

ALT (IU/L)

12.3±0.9
12.7Ü.8

0.20

0.842

 
AST (IU/L)

12.2 ± 0.9 14.0 ±1.5 1.00 0.332

GGT (IU/L)

12.7 ±1.1 10.5 ±1.3 1.26 0.225

LDH (IU/L)

31.6 ± 2.4 37.7 ±4.6 1.19 0.248

Tablo:2

Kontrol ve deney gruplarında bazı kan parametreleri (Ortalama standart sapma)

Kontrol grubu (n=10)

Deney grubu (n=10)

 
t
P

Lökosit (106/ml) 4,5±0.6  4.6±0.6  0.07  0.946 

Eritrosit (106ml) 8.8±0.5  9.9±0.3  1.77  0.094 

Hemoglobin (gr/dl) 13.0±0.9  14.4±0.4  1.40  0.179

Hematokrit (%) 45.2±3.2  50.4 ±1.91  1.40  0.178

Trombosit (103/ml) 832.2±117.6  969.9±114.4  0.83  0.412

Tartışma 

Halk arasında değişik isimlerle bilinen keberenin son günlerde ekonomik öneminin arttığı gözlenmektedir. Dengeli beslenmede ilk akla gelebilecek bir bitkidir. Keberenin çiçek tomurcukları ve meyveleri , mineral ve protoin yönünden zengindir. Ayrıca, tomurcuklarından ve meyvelerinden yapılan üründen değişik rahatsızlıkları tedavi edici etkili maddeler ihtiva etmektedir. Tohumlarında da değişik etkili maddeler yanında yağ da ihtiva etmektedir.

Epikondilitis nedeniyle cilt üzerine C. spinosa L. nin solüsyonundan ıslak kompres yapan bir kadında allerjik kontact dermatit oluştuğunu bildiren bir olgu sunumu bulunmaktadır (13).

Keberenin içermiş olduğu glukokapparin adlı protein enzimatik hidroliz ile (mirosin enzimi yardımı ile) izotiyosiyanata dönüştürülebilen izotiyoglukoziddir. İzotiyosiyanatları içeren bitkilerin irritan dermatide ve allerjik kontact dermatite yol açtıkları bilinmektedir (11-13) 

Kebere meyvelerinden hazırlanan % 1 lik infüzyonun 30 gün süreyle farelere içme suyu halinde verilmesini takiben hayvanların kanlarında karaciğer enzimlerine bakılmış, 2 grup arasında anlamlı farkın olmadığı görülmüştür. Buna göre, 30 gün gibi uzunca bir süre % 1 lik kebere infüzyonu kullanımının karaciğer yönünden toksik bir etki göstermediğini söyleyebilmekteyiz. Aynı zamanda, % 1 lik kebere infüzyonunun kan tablosu üzerinde önemli bir değişiklik yapmadığını belirtebiliriz. İki grup arasında lökosit sayısı, hemoglobin ve hematokrit düzeyleri yönünden bir farklılık olmadığı tesbit edilirken, deney grubunda eritrosit, ve trombosit sayılarının istatistikel açıdan anlamlı olmayan şekilde daha yüksek olduğu belirlenmiştir (Tablo 1 ve 2). 

Literatür taramasında C. spinosa ve C. ovata ile yapılan toksikolojik bir çalışmaya rastlanmamıştır. Sadece C. temontosa’nın keçilerde yol açabileceği toksik etkilerin incelendiği bir araştırmada (14) kurutulmuş yaprak ve dal materyali 0.25, 2.5 ve 5gr/kgdozlarında keçilere yedirilmiş, keçilerde; iştahsızlık lokomotor düzensizlik, parezi gibi sonuçlarla karşılaşılmıştır. İç organlar histopatolojik olarak incelendiğinde omurilik, karaciğer ve böbrekte sırasıyla perinoral vakulasyon, sentrolobüler nekroz ve dejenerasyon gözlendiği bildirilmiştir (14). Bizim çalışmamızda uygulanan tür, bitki materyali ve uygulanış şeklinin farklı olması nedeniyledoğrudan bir karşılaştırma yapamamaktayız.

Bu çalışmada deney süresince farelerde ampirik olarak bir olumsuzluk gözlemedik. Ayrıca keberenin karaciğer bozukluğunu düzeltici etkiye sahip olduğunu belirten çalışmalar bulunmaktadır. Bu çalışmada deneysel olarak karaciğer bozukluğu oluşturulan hayvanlara uygulanan C. spinosa materyalinin karaciğeri iyileştirici etkisi enzimolojik ve histopatolojik olarak gösterilmiştir (12-15) 

Sonuç olarak: Kebere meyvelerinin % 1 lik infüzyonunun 30 gün kullanım sonunda farelerde karaciğer enzimleri ile bazı kan parametreleri üzerine olumsuz bir etkinin olmadığını, ancak bitkinin % 2 ve % 3 lük infüzyonlarının da toksik etkisi olup olmadığının denenmesi gerektiğini söyleyebiliriz.